Алматы облысы

*Кейбір деректерде Жетісу облысының статистикасы бар.

Алматы облысы 1932 жылы құрылған. Шығысында Қытаймен, оңтүстігінде Қырғызстанмен шектеседі. Солтүстік-батысында Балқаш көлімен шектеседі.

90 жыл ішінде облыс аумағы бір кеңейіп, бір қысқарып, жалпы бес рет өзгерді. 2001 жылдың сәуірінде Талдықорған қаласы Алматы облысының облыс орталығы болды. 2022 жылдың маусым айында Қонаев қаласына (бұрынғы Қапшағай) ауысты. Содан бері облыс Балқаш, Еңбекшіқазақ, Жамбыл, Іле, Қарасай, Кеген, Райымбек, Талғар, Ұйғыр аудандарының құрамына кіретін 380 елді мекенді қамтиды.

Республиканың ең ірі қаласы Алматыға жақын орналасуы – облыстың өнеркәсіптік базасын дамытудың маңызды факторы.

Облыс аумағында полиметалл кендері, қоңыр және тас көмір, жанғыш тақтатас, вольфрам және молибден кендері, әктас, кварц құмы, гипс, керамика және отқа төзімді саз кен орындары бар.

Дегенмен, Алматы облысы көбіне аграрлық бағыттағы аймаққа жатады. Облыс – ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы өнімдерін өндіруде көшбасшы, оның жалпы құны 2021 жылдың қорытындысы бойынша 1,09 триллион теңге болды, бұл – республикадағы жалпы көлемнің 14,4 пайызы.

Сонымен қатар облыста республика көлеміндегі аккумулятордың 100 пайызы, темекі өнімдерінің шамамен 96 пайызы, барлық қажетті құс етінің 84 пайыздан астамы және қазақстандық шараптың 74 пайызы өндіріледі.

Алматы қорығы, еліміздегі төрт ұлттық парктің екеуі – Іле Алатауы және Алтын Емел Алматы облысының аумағында орналасқан.

фоторепортаж

оқиғалар

Облыстағы өндіріс көлемі мен құрамы

2022 жылдың бірінші жартысындағы жалпы өңір өнімі (ЖӨӨ)

ЖӨӨ құрылымындағы өнеркәсіп

Көтерме және бөлшек сауда, автокөлік жөндеу

Көлік және қойма

Өңдеуші өнеркәсіп

Құрылыс

Жылжымайтын мүлік операциялары

Білім беру

1,7

трлн тг

521,5 млрд тг

96 млрд тг

483,6 млрд тг

139,2 млрд тг

114,6 млрд тг

79,2 млрд тг

108,6 млрд тг

«Компания Фудмастер-Трейд» ЖШС(сүт өнімдері саудасы)

159,1

«Филип Моррис Қазақстан» ЖШС (темекі компаниясы)

млрд тг

«JT AI Kazakhstan» ЖШС (темекі компаниясы)

млрд тг

148,5

млрд тг

145,7

«Алель Агро» АҚ (ауыл шаруашылығы компаниясы)

млрд тг

1,7

Облыста Қазақстандағы 300 ірі салық төлеушінің қаншауы жұмыс істейді?

Қазақстандағы 300 ірі салық төлеушінің 4-еуі Алматы облысында тіркелген:

Салық алымы

2022 жылдың 9 айында 709,9 миллиард теңге салық жиналды, бұл – республика бойынша салықтың 6,34 пайызы

Республика бюджетіне трансферті (2022 ж.)

Республика трансфертін есепке алмағандағы өңір кірісі

Облыс бюджетіне сәйкес, 2022 жылы 141,6 миллиард теңге болды

Негізгі капиталға инвестиция

2021 жылы 733,4 миллиард теңге болды. Бұл – Қазақстандағы былтырғы жалпы инвестицияның 5,5 пайызы

6,34%

млрд тг

673,5

млрд тг

141,6

млрд тг

733,4

Облыс тұрғындарының орташа айлық атаулы жалақысы

2022 жылдың 9 айының нәтижесі бойынша, 251 275 теңге. Республика бойынша орташа көрсеткіш – 300 367.

300 367 тг

аймақ

251 275 тг

республика

Халықтың негізгі құрамы

Халқының жалпы саны (01.01.2022)

1 497 025 адам

2021 жылдан бері тұрғындардың өсуі

1,41%

2021 жылғы ішкі көші-қон сальдосы

-397 адам

Қазақ

73,23%

Орыс

12,24%

Ұйғыр

8,66%

Өзге этнос

5,87%

Экономика тұрғысынан белсенді тұрғындар (2021)

Елдегі жалпы экономика тұрғысынан белсенді халықтың 7,2 пайызы

мың адам

Қалада қанша үй салынып жатыр

млн шаршы метр

2022 жылғы әлеуметтік шығындар

Әлеуметтік көмек және қамтамасыз ету

1,01 миллион шаршы метр үй немесе республика бойынша көлемнің 6 пайызы салынды

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық

Білім беру

Денсаулық сақтау

693,6

1,01

млрд тг

25,9

17,6

млрд тг

329

20,3

Қаланың бір тұрғынына шаққандағы шығын

2022 жылғы әрбір тұрғынға шаққандағы бюджет шығыны – шамамен 393,4 мың теңге.

жалпы көлемі

393,4 мың тг

әлеуметтік шығын көлемі

186,4 мың тг

Облыстың бір тұрғынына шаққандағы әлеуметтік шығын көлемі – 186,4 мың теңге.

2019-2021 жылдардағы наразылық саны

25 наразылық акциясы өтті

25

наразылық акция

Негізгі тақырыбы

әлеуметтік/коммуналдық инфрақұрылымды жақсарту
әлеуметтік-экономикалық даму
еңбек жағдайын жақсарту
табыс адам құқығын сақтау
меншік және жер құқықтарын қорғау

Оқиғалар

АЭС және үміт

Үлкен ауылында АЭС салуға қатысты «жария талқылау» қалай өтті?

Атом электр станциясын күту

Атом бақыты бұйырған Алматы облысына қарасты Үлкен ауылындағы өмір

Үлкен кенті, Алматы облысы
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Үлкен кенті, Алматы облысы
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Үлкен кенті, Алматы облысы
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Балқаш көлінің жағалауы, Үлкен кенті, Алматы облысы
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Балқаш көлінің жағалауы, Үлкен кенті, Алматы облысы
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Үлкен кенті, Балық зауыты
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Үлкен кенті, Алматы облысы
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Үлкен кенті, Алматы облысы
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Үлкен кенті, мектеп
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Үлкен кенті, әкімдік
Суреттерді Владислав Сон түсірген
Қонаев қаласы, Алматы облысы
Суреттерді Алмас Қайсар түсірген
Суреттерді Алмас Қайсар түсірген
Қонаев қаласы, Алматы облысы
Суреттерді Алмас Қайсар түсірген
Қонаев қаласы, Алматы облысы
Суреттерді Алмас Қайсар түсірген
Қонаев қаласы, ретро көліктер мұражайы
Суреттерді Алмас Қайсар түсірген
Қонаев қаласы, Алматы облысы
Суреттерді Алмас Қайсар түсірген

«Стратегия» ҚҚ. Я − Казахстан. Алматы, 2016
Регионы Казахстана в 2021 году / Статистический ежегодник
Ұлттық статистика бюросының 2021, 2022 жылдардағы (9 айғы) деректері

Дереккөз

Oxus Society Protests Tracker
www.qazaqgeography.kz
www.vlast.kz