Түркістан облысы

Түркістан облысы 1932 жылы құрылды. 1992 жылға дейін Шымкент деп аталды. Кейін Оңтүстік Қазақстан деп өзгерді. 2018 жылдың маусымында қазіргі атауы берілді.

Облыс Өзбекстан және Қырғызстан шекарасымен шектеседі. Құрамында 14 ауыл-аймақ, облысқа бағынатын 3 қала, ауданға бағынатын 4 қала, 824 ауылдық елді мекен бар. Қалалық ауыл халқының саны басым: жалпы тұрғын санының (1,6 млн адам) 79,1 пайызы.

Солтүстігінде сары топырақты Бетпақ дала шөлі жатыр. Шу өзенінің оңтүстігінде Мойынқұм шөлі жатыр. Оңтүстік-батысында – Қызылқұм мен Шардара даласы, оңтүстік қиырда – Мырзашөл даласы орналасқан.

Жазық бөлігінде жусан мен дақылдар жақсы өсетін сұр және сұр-қоңыр топырақ. Құмда сексеуіл қалың, ал Сырдария, Шу өзендерінің аңғары тоғайлы, қалың қамысты батпақ. Тау етегіндегі аймақтары дала өсімдіктері өсетін қызғылт топырақты.

Облыста шөл мен дала басым болса да, аймақтың негізгі экономикалық бағыты – ауыл шаруашылығы. Мұнда 936,7 миллиард теңгенің (республика бойынша жалпы көлемнің 12,4 пайызы) ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы өнімдері өндіріледі.

Облыстағы өндіріс көлемі мен құрамы

2022 жылдың бірінші жартысындағы жалпы өңір өнімі (ЖӨӨ)

ЖӨӨ құрылымындағы өнеркәсіп

Көтерме және бөлшек сауда, автокөлік жөндеу

Көлік және қойма

Өңдеуші өнеркәсіп

Құрылыс

Жылжымайтын мүлік операциялары

Қаржы және сақтандыру қызметі

Білім беру

1,2

трлн тг

215,3 млрд тг

91,1 млрд тг

102,8 млрд тг

105,5 млрд тг

101,6 млрд тг

95,2 млрд тг

13,3 млрд тг

175,8 млрд тг

КАТКО» Қазақстан-Франция бірлескен кәсіпорны» ЖШС (уран өндіру)

47,9

«Қаратау» ЖШС (уран өндіру)

млрд тг

«Инкай» бірлескен кәсіпорны» ЖШС (тау-кен компаниясы)

млрд тг

34,2

млрд тг

33,9

«Оңтүстік тау-химия компаниясы» бірлескен кәсіпорны» ЖШС (уран өндіру)

«Саутс-Ойл» ЖШС (мұнай өндіру)

млрд тг

27,7

млрд тг

17,2

Облыста Қазақстандағы 300 ірі салық төлеушінің қаншауы жұмыс істейді?

Қазақстандағы 300 ірі салық төлеушінің 15-і Түркістан облысында тіркелген, олардың негізгі бесеуі:

Салық алымы

2022 жылдың 9 айының нәтижесі бойынша, 314,5 миллиард теңге салық жиналды, бұл республика бойынша салықтың 2,81 пайызы

Республика бюджетіне трансферті (2022 ж.)

Республика трансфертін есепке алмағандағы өңір кірісі

Облыс бюджетіне сәйкес, 2022 жылы 68,1 миллиард теңге болды

Негізгі капиталға инвестиция

2021 жылы 659,1 миллиард теңге болды. Бұл – Қазақстандағы былтырғы жалпы инвестицияның 4,9 пайызы

2,81%

трлн тг

1,1

млрд тг

68,1

млрд тг

659,1

Облыс тұрғындарының орташа айлық атаулы жалақысы

2022 жылдың 9 айының нәтижесі бойынша, 216 710 теңге. Республика бойынша орташа көрсеткіш – 300 367.

300 367 тг

аймақ

216 710 тг

республика

Халықтың негізгі құрамы

Халқының жалпы саны (01.01.2022)

2,075,132 адам

2021 жылдан бері тұрғындардың өсуі

1,49%

Әйелдер

49,2%

2021 жылғы ішкі көші-қон сальдосы

-21 045 адам

Қазақ

75,7%

Өзбек

17,5%

Орыс

1,64%

Өзге этнос

4,62%

Экономика тұрғысынан белсенді тұрғындар (2021)

Елдегі жалпы экономика тұрғысынан белсенді халықтың 8,8 пайызы

777,6

мың адам

Қалада қанша үй салынып жатыр

826

мың шаршы метр

2022 жылғы әлеуметтік шығындар

Әлеуметтік көмек және қамтамасыз ету

2021 жылы 826 мың шаршы метр немесе республика бойынша көлемнің 4,8 пайызы салынды

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық

Білім беру

Денсаулық сақтау

млрд тг

49,1

124,5

млрд тг

255

3,4

Қаланың бір тұрғынына шаққандағы шығын

2022 жылғы әрбір тұрғынға шаққандағы бюджет шығыны – шамамен 583,4 мың теңге.

жалпы көлемі

583,4 мың тг

әлеуметтік шығын көлемі

208 мың тг

Сонымен қатар, 2022 жылы облыстың бір тұрғынына шаққандағы әлеуметтік шығын көлемі – 208,31 мың теңге.

2019-2021 жылдардағы наразылық саны

21 наразылық акциясы өтті

21

наразылық акция

Негізгі тақырыбы

жалақыны өсіру
әлеуметтік кепілдік және қамтамасыз ету
еңбек жағдайын жақсарту
жер құқығы

«Стратегия» ҚҚ. Я − Казахстан. Алматы, 2016
Регионы Казахстана в 2021 году / Статистический ежегодник
Ұлттық статистика бюросының 2021, 2022 жылдардағы (9 айғы) деректері

Дереккөз

Oxus Society Protests Tracker
www.qazaqgeography.kz
www.vlast.kz